Mardin Artuklu Üniversitesi’nde (MAÜ) TÜBİTAK 2209/A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destek Programı kapsamında ‘eğitim ve girişimcilik’ ilişkisinin ele alındığı bir proje yürütüldü.

MAÜ GSF Radyo Sinema ve Televizyon Bölüm öğrencisi Adalet Ergüntali tarafından yürütülen proje “Eğitim Düzeyi ve Girişimcilik Cesareti Arasındaki İlişkinin Analizi; Mardin Örneği” başlığını taşıyor.

MAÜ İİBF İktisat Bölümü Öğretim Üyesi ve TOBB/TEPAV ve Mardin Oda/Borsa Akademik Danışmanı Prof. Dr. Mehmet Behzat Ekinci’nin danışmanlığında yürütülen projede, Mardin’deki iş insanlarının eğitim düzeyleri ve girişimcilik cesaretlerine dair bir saha çalışması da gerçekleştirildi.

Mardin Odalarının/Borsalarının ve Mardin Organize Sanayi Bölgesi’nin iş birliğiyle, Proje Yürütücüsü Adalet Ergüntali tarafından 2025 Haziran-Eylül döneminde Artuklu, Kızıltepe ve Nusaybin ilçelerinde 100 iş insanıyla gerçekleştirilen saha çalışması, Mardin’de eğitim düzeyi ve girişimcilik cesaretine dair önemli bilgiler ortaya koymaktadır.

Saha çalışması hem açık hem kapalı uçlu sorulardan oluşan bir anketle gerçekleştirildi. Açık uçlu sorulardan elde edilen yanıtlar, yapay zekâ tabanlı tümevarımcı tematik analiz yaklaşımıyla incelenerek; katılımcıların girişimcilik motivasyonları, risk algıları, karşılaştıkları güçlükler ve Mardin’e özgü bağlamsal değerlendirmeleri ana temalar altında toplandı. Bu kapsamda iş insanlarının konuya dair bilgileri, görüşleri ve değerlendirmeleri elde edilmeye çalışıldı. Toplanan veriler nicel ve nitel (karma) analize tabî tutularak birtakım çıkarımlarda bulunulmaya çalışıldı. Öte yandan, konuya dair tespitler yanında çeşitli öneriler de geliştirildi.

Araştırma ile ortaya çıkan bazı sonuçlar şöyledir:

• Ortaya çıkan en temel sonuç, Mardin’de eğitim düzeyi ile girişimcilik cesareti arasında pozitif bir korelasyonun olmasıdır. Yani Mardin’de eğitim düzeyi yükseldikçe girişimcilik cesareti artmaktadır. Bu durum, başka alanlarda yapılan çalışmalarla benzer sonucu paylaşmaktadır.
• “Risk alma konusunda kendinizi nasıl tanımlarsınız?” sorusu yönlendirilmiş ve katılımcıların %78’i kendisini “cesur”, %22’si ise “çekimser” olarak nitelendirmiştir.
• “Cesur” olanların buna ilişkin belirttiği sebepler şöyledir: işi iyi bilme, öz güven, deneyim, fırsat gördüğünde hızlı hareket edebilme ve risk almayı kişilik özelliği olarak benimseme.
• “Çekimser” olanların belirttiği sebepler ise “maddî imkân yetersizliği, aile sorumlulukları, borçlanma korkusu, piyasa belirsizliği, destek görememe ve başarısızlık kaygısı” biçiminde sıralanmaktadır.
• Katılımcıların “Mardin’de girişimcilik yapmak sizce nasıldır?” sorusuna verdiği yanıtlar %71 “Zor”, %29 “Kolay” şeklindedir.
• “Zor” diyenlerin belirttikleri sebeplerden bir kısmı “Bankaların kredi ve teminat koşulları, Sermaye ve finansmana erişim güçlüğü, Girdi maliyetlerinin artışı” biçimindedir.
• “Kolay” diyenler ise şu sebepleri sıralamışlardır: Bölgenin henüz doygun olmayan bazı sektörler için fırsatlar sunması, Turizm ve çok kültürlü yapının potansiyel oluşturması, İnsan ilişkilerinin görece sıcak ve esnek olması.

Elde edilen bulgular ışığında geliştirilen çeşitli öneriler şöyledir:

• Politikacılara ve Yerel Yönetimlere Yönelik Öneriler: Finansmana erişim mekanizmaları güçlendirilmelidir, Girişimcilik ekosistemi güçlendirilmelidir, Kurumlar arası koordinasyon artırılmalıdır.
• Üniversitelere ve Eğitim Kurumlarına Yönelik Öneriler: Girişimcilik eğitimi içerikleri “Uygulamalı proje geliştirme, inovasyon yarışmaları, mentor–mentee programları” eklenerek güçlendirilmelidir, Girişimcilik merkezleri ve kuluçka birimleri desteklenmelidir.
• Girişimcilere ve İş Dünyasına Yönelik Öneriler: Güçlü olan proaktiflik ve yenilikçilik potansiyeli stratejik planlamada kullanılmalıdır, Risk yönetimi ve finansal okuryazarlık eğitimleri yaygınlaştırılmalıdır, Aile işletmelerinde profesyonelleşme ve kuşak geçişi eğitimleri önemsenmelidir.

Projenin yeni iş birlikleriyle farklı içeriklerde ve farklı kitlelerle tekrarlanması planlanmaktadır. Böylece Mardin’de girişimcilik ekosistemine katkı sağlanması hedeflenmektedir.